Sơn Tinh Thủy Tinh là một câu chuyện đầy thơ mộng, thể hiện trí tưởng tượng phong phú của cha ông ta khi lí giải một hiện tượng tự nhiện. Tư liệu Ngữ văn xin giới thiệu với thầy cô và các em bài ôn tập văn bản “Sơn Tinh Thủy Tinh“. Hi vọng bài viết này sẽ giúp các thầy cô và các em ôn tập văn bản một cách hiệu quả.
ÔN TẬP VĂN BẢN SƠN TINH THUỶ TINH
I. Tìm hiểu chung văn bản Sơn Tinh Thuỷ Tinh1. Đọc2. Bố cục – 3 phần:
+ Từ đầu đến “một đôi”: Vua Hùng kén rể
+ Tiếp theo đến “rút quân”: Chiến thắng của Sơn Tinh
|
+ Còn lại: Lí giải hiện tượng lũ lụt hàng năm
II. Phân tích văn bản Sơn Tinh Thuỷ Tinh
1. Vua Hùng kén rể
– Mô tip kén rể rất quen thuộc trong văn học dân gian àthể hiện quan niệm công bằng, trọng người tài
– Hai chàng trai đến cầu hôn:
+ Một người ở vùng núi Tản Viên, có tài lạ (chỉ cần vẫy tay là có thể tạo nên núi đồi) à Sơn Tinh (thần Núi)
+ Một người miền biển, có tài hô mưa, gọi gió àThủy Tinh (thần Nước)
à Hai nhân vật có tài năng kì lạ, phi thường được giới thiệu một cách đầy độc đáo, ấn tượng à xứng đáng à báo hiệu một cuộc tranh tài, đọ sức đầy cam go
– Trước hai chàng rể xứng đáng, vua Hùng không biết lựa chọn ai, từ chối ai, nên đã đưa ra lễ vật: một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao
à Sính lễ có cơm nếp, bánh chưng: sự tôn trọng nghề nông, thành quả lao động (gợi nhớ đến truyền thuyết Bánh chưng bánh giầy)
à Sính lễ toàn là những con vật kì lạ nhưng ở trên cạn, ở trên núi àdễ dàng hơn cho Sơn Tinh
– Rõ ràng, vua Hùng có sự thiên vị Sơn Tinh. Điều đó thể hiện cho quan niệm của cha ông ta: gần gũi, yêu mến đất, đặt niềm tin vào đất; yêu mến rừng; sợ hãi trước thế lực của nước. Đây không phải là quyết định riêng của Hùng Vương thứ 18 mà là ý kiến của cả triều đình, cả dân tộc.
2. Chiến thắng của Sơn Tinh – Vì được sự ưu ái của Vua Hùng, Sơn Tinh đã mang được lễ vật về trước và rước Mị Nương về núi
– Nhưng chiến thắng của Sơn Tinh cũng hoàn toàn xứng đáng vì khi bị Thủy Tinh đem quân đánh lại, Sơn Tinh vẫn chiến thắng
– Cuộc chiến của hai vị thần được miêu tả vô cùng cam go, khốc liệt, hùng tráng
– Phần thắng của Sơn Tinh không phải vì Sơn Tinh mạnh hơn bởi lẽ hai vị thần đều ngang sức, ngang tài. Sơn Tinh chiến thắng vì:
+ Chàng không hề nao núng à kiên trì
+ Chàng có được sự ủng hộ của nhân dân à đoàn kết
|
à Cuộc chiến giữa Sơn Tinh, Thủy Tinh chính là sự mô phỏng cuộc chiến chống thiên tai, lũ lụt của cư dân xưa: công cuộc đắp đê, chống lũ. Bằng sự kiên trì, đoàn kết, nhân dân ta đã chiến thắng được sức mạnh của tự nhiên àƯớc mong chế ngự được thiên tai của cha ông ta.
3. Lí giải hiện tượng lũ lụt hàng năm – Hiện tượng lũ lụt hàng năm được lí giải một cách đầy thơ mộng bằng một câu chuyện tình: Thủy Tinh vì không lấy được Mị Nương, oán nặng, thù sâu, năm nào cũng dâng lũ để cướp Mị Nương về à Lũ lụt được xây dựng như một chàng trai si tình.
à Trí tưởng tượng phong phú, thơ mộng của ông cha ta đã chắp nên một thiên tình sử đẹp đẽ.
|
– Nhưng năm nào Thủy Tinh cũng thua à ca ngợi công cuộc chống lũ lụt của vua Hùng, của nhân dân ta: luôn luôn chế ngự được lũ lụt.
|
III. Tổng kết
1. Nội dung
– Lí giải hiện tượng lũ lụt hàng năm
– Ước mong muốn chế ngự thiên tai
– Ca ngợi công lao dựng nước và giữ nước của vua Hùng
2. Nghệ thuật
– Miêu tả nhân vật
– Sử dụng các chi tiết kì ảo, các mô típ quen thuộc
* BÀI TẬP ÔN LUYỆN VĂN BẢN SƠN TINH THUỶ TINHCâu 1: Gạch chân những truyền thuyết trong những tác phẩm được kể dưới đây:
Con Rồng cháu Tiên; Sự tích trầu cau; Thạch Sanh; Bánh chưng, bánh giầy; Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Tấm Cám; Sự tích Hồ Gươm; Ông lão đánh cá và con cá vàng; Ếch ngồi đáy giếng; Thầy bói xem voi.
Câu 2: Trả lời nhanh.
1. Nhân vật chính của truyền thuyết Sơn Tinh, Thuỷ Tinh là ai?
2. Nhân vật Sơn Tinh, Thuỷ Tinh được thể hiện ở phương diện nào?
3. Truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh phản ánh hiện thực và ước mơ của người Việt cổ trong công cuộc gì ?
4. Chi tiết nào dưới đây không phải là chi tiết tưởng tượng kì ảo ?
a. Vua Hùng ra điều kiện ai đem sính lễ đến trước thì sẽ gả con gái cho.
b. Thuỷ Tinh có tài gọi gió, gió đến ; hô mưa, mưa về.
c. Sơn Tinh đã sắm đủ sính lễ : voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao.
d. Sơn Tinh không hề nao núng, thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành luỹ đất ngăn chặn dòng nước lũ.
5. Ý nghĩa truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh là gì ?
Câu 3: Trong truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh em ấn tượng nhất với chi tiết nào? Hãy viết đoạn văn từ 4 – 6 câu trình bày lí do vì sao em thích chi tiết đó.
Câu 4: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Sơn Tinh không hề nao núng. Thần dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành lũy đất, ngăn chặn dòng nước lũ. Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi cao lên bấy nhiêu. Hai bên đánh nhau ròng rã mấy tháng trời, cuối cùng Sơn Tinh vẫn vững vàng mà sức Thủy Tinh đã kiệt. Thần Nước đành rút quân.
Từ đó, oán nặng thù sâu, hằng năm Thủy Tinh làm mưa gió, não lụt dâng nước đánh Sơn Tinh. Nhưng năm nào cũng vậy, Thần Nước đánh mỏi mệt, chán chê vẫn không thắng nổi Thần Núi để cướp Mị Nương, đành rút quân về.
a. Tìm ít nhất ba từ láy và ba từ ghép có trong đoạn văn trên.
b. Cuộc chiến đấu ác liệt của Sơn Tinh và Thủy Tinh được thể hiện qua những hình ảnh nào? Nó phản ánh thực tế gì? Kết thúc cuộc chiến, bao giờ thắng lợi cũng thuộc về Sơn Tinh, điều đó phản ánh ước mơ gì của nhân dân lao động xưa?
c. Viết đoạn văn nêu cảm nhận về nhân vật Sơn Tinh. Trong đoạn văn có sử dụng từ mượn.
Câu 5: Vì sao truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh được xếp vào thể loại truyền thuyết? Những chi tiết nào trong truyện có liên quan đến
|
lịch sử thời quá khứ? Những chi tiết đó thể hiện thái độ gì của nhân dân?
|
Câu 6: Nêu ý nghĩa tượng trưng của hai nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh.
Nguồn Tư liệu Ngữ văn THCS (Mọi sao chép xin vui lòng ghi rõ nguồn)
|
Xem thêm:
